اصطلاحات و مدخل ها
-
افق مبین
1246 سرفصلهای قرآنی
«افق مبین» اصطلاحی قرآنی است که تنها یکبار در سوره تکویر آمده است.كلمه «افق مبين» (افق روشن) به معناى ناحيهی ظاهر و آشکار است. از آنجا که جبرئیل امین(ع) هنگام ابلاغ وحی معمولاً به صورت انسانى خو
-
اقاله
1464 اصطلاحات فقهی - اصولی
«اقاله» به معنای درخواست فسخ معامله از جانب یکی از طرفین و پذیرش آن توسط طرف مقابل میباشد. در روایات توصیه شده که در حدّ امکان، درخواست طرف مقابل برای فسخ معامله را بپذیریم، گرچه او هیچ راه قانونی
-
اکراه ، اجبار
3255 سرفصلهای قرآنی
«اكراه»، به معناى آن است كه كسى را به اجبار وادار به كارى كنند. بر اساس صریح قرآن در پذیرش دین، اکراه و اجباری وجود ندارد:«لا اكراه فى الد
-
الجمع مهما أمکن أولی من الطرح
1494 اصطلاحات فقهی - اصولی
این قاعده در گسترههای فراوانی مانند دانش فقه، بررسی روایات و ... کاربرد دارد و معنای سادهاش آن است که اگر دو گزارش وجود داشته باشد که به ظاهر با هم متفاوتاند، چند راه حل را پیش رو خواهیم داشت:
-
الخیر فی ما وقع
2154 ضرب المثلها
معنا و مفهوم این ضرب المثل آن است که هر اتفاقی که برای انسان رخ داده و یا میدهد، خیر او در همان نهفته است و به عبارت دیگر «هرچه پیش آید،
-
الضرورات تبیح المحظورات
1792 اصطلاحات فقهی - اصولی
رجوع کنید: «قاعده اضطرار».
-
اللهوف علی قتلی الطفوف
2117 کتابها
کتاب «اللهوف علی قتلی الطفوف» یا (آههاى سوزان بر کشتگان بیابان) اثری از سید بن طاووس معروف به «ابن طاووس»(664 ق) میباشد که از مقاتل معتبر و قابل استناد به شمار آمده و پیرامون شرح قیام امام حسین(ع
-
الیا
1968 پیامبران
از برخی منابع روایی و تاریخی چنین برداشت میشود که «الیا» از پیامبران به حق بنی اسرائیل بود و «یسع» پیامبر که نامش در قرآن کریم ذکر شده، از شاگردان او بود. همچنین در گزارشی گفته شده است، الیای نبی
-
ام سلمه
1584 شخصیتها
ام سلمه، کنیهی یکی از امهات المؤمنین و یکی از همسران گرامی پیامبر اسلام(ص) است
-
ام کلثوم بنت علی
1750 شخصیتها
«امكلثوم» دختر امام على بن أبیطالب(ع) و حضرت فاطمه(س) و نوه ام وهب
1341 شخصیتها- امام ، امامت
7421 سرفصلهای قرآنی"امام" در لغت به معنا قائد و پیشوا است و امامت به معنای پیشوایی و رهبری است. در قرآن کریم، اصطلاح «امام» برای پیشوایان دینی، کتاب آسمانی، دفتر اعمال، مسیر روشن و حتی برای سردمداران کفر مورد استفاده
- امام باقر(محمّد بن علی)
4705 چهارده معصومپنجمین امام شیعیان، محمّد بن علی بن الحسین(ع)، ملقب به باقر بوده و کنیه ایشان ابو جعفر میباشد. برخى تولد آنحضرت را در اول ماه رجب مصادف با روز جمعه میدانند و برخى ديگر، سوم صفر را روز میلاد حضرت
- امام جواد(محمد بن علی، محمد تقی)
3447 چهارده معصومامام جواد(ع) امام نهم شیعیان است. نام آن حضرت، محمد و كنيه ایشان؛ ابو جعفر ثانی و ابو علی است. لقبهای ایشان عبارت است از: مختار، متوكّل، متّقى، زكىّ، تقى، مُنتَجَب، مرتضى، قانِع، جواد و عالِم.
- امام حسن مجتبی(حسن بن علی)
4908 چهارده معصومامام حسن مجتبی(ع) اولین نوه پیامبر اسلام(ص) و اولین فرزند مشترک امام علی بن ابیطالب(ع) و حضرت زهرا(س)
- امام حسین(حسین بن علی، سید الشهداء)
6530 چهارده معصومامام حسین(ع)، دومین نوه پیامبر اسلام(ص)، فرزند دوم امام علی بن ابیطالب(ع) و حضرت زهرا(س) و امام سوم
- امام رضا(علی بن موسی)
5463 چهارده معصومامام علی بن موسی الرضا(ع) هشتمین امام شیعیان از سلالهی پاک رسول خدا(ص) و هشتمین جانشین پیامبر مکرم اسلام(ص) است. بنابر نظر مشهور مورّخان، آنحضرت در یازدهم ذی القعد
- امام سجاد(علی بن الحسین، زین العابدین)
5832 چهارده معصومامام علی بن الحسین(ع) معروف به سجاد و زین العابدین، چهارمین امام شیعیان است. آنحضرت در سال 38 قمری در شهر مدینه، و در زمانی به دنیا آمد كه جد بزرگوارش امام علی بن ابیط
- امام صادق(جعفر بن محمد)
6817 چهارده معصومامام جعفر صادق(ع) ششمین امام شیعیان است که در سال 80 یا 83 هجری قمری در مدینه دیده به جهان گشود. پدر بزرگوارشان امام محمد باقر(ع)، و مادر حضرتشان، ام فروه دختر قاسم
- امام عسکری(حسن بن علی، حسن عسکری)
4848 چهارده معصومامام حسن عسكرى(ع)، که به «ابو محمد» نیز شناخته میشود، یازدهمین امام شیعیان است که در روز جمعه هشتم ربيع الثانی 232 هجری در شهر مدینه به دنیا آمد. پدرش امام دهم حضرت اما
- امام علی(علی بن ابی طالب)
7871 چهارده معصومامام علی(ع) پسرعمو، وصی و جانشین پیامبر اسلام(ص) و اولین امام شیعیان است. بر اساس روایات مشهور از منابع معتبر، امام علی(ع) در روز جمعه، سيزدهم ماه رجب، سال سىام عام
- امام کاظم(موسی بن جعفر)
3808 چهارده معصومامام موسای کاظم(ع)، هفتمین امام شیعیان و فرزند امام صادق(ع) است. مادر حضرتشان حمیدهٔ بربریه نام دارد. همچنین به او حمیدهٔ مصفّاه هم گفته شده است.
امام کاظم(
- امام مهدی(محمد بن حسن)
4967 چهارده معصومامام مهدی(عج) امام دوازدهم شیعیان، در سال 255 قمری در سامراء متولد شده و تا برقراری عدالت کامل در جهان زنده بوده اما در پس پرده غیبت میباشد. حضرتشان فرزند اما
- امام هادی(علی بن محمد، نقی)
2908 چهارده معصومامام هادی(ع) پيشواى دهم شيعيان، بنابر نظر مشهور در نیمۀ ذيحجه سال 212 هجری در شهر مدينه بهدنيا آمد. پدر بزرگوارش پيشواى نهم، امام جواد(ع) و مادرش بانوى گرامى «سُمان
- امانت ، امین
4205 اصطلاحات فقهی - اصولییکی از آموزهها و تعالیم قرآن کریم موضوع «امانت» است. و به کسی که از امانت مردم حفاظت و نگهداری میکند «امین» و «امانتدار» گفته میشود. در منابع امتثال
1991 اصطلاحات فقهی - اصولیمعنای لغوی «امتثال» پیروی است و در فقه و اصول به «موافقت عملى با شارع که با قصد قربت انجام شده» امتثال میگویند. در دانش اصول فقه، چهار نوع از «امتثال» مورد بررسی قرار گرفته است: «امتثال علمى تفصی
- امتحان ، ابتلاء ، بلا، دشواریها
12707 سرفصلهای قرآنیامتحان به معنای آزمایش افرادی توسط دیگران است.
يكى از سنتهاى خدا در مورد بشر اين است كه او را همواره مورد آزمايش قرار میدهد. اين حقيقت در آيات و روایات فراوانی مورد تأکید قرار گرفته است و
- امر ارشادی ، نهی ارشادی
3040 اصطلاحات فقهی - اصولیاوامر و نواهی ارشادى به توصیههایی از جانب شارع گفته مىشود که جنبه تشریع و قانونگذاری نداشته، بلکه تنها نوعی آگاهی دادن به مکلّف میباشد. به عنوان نمونه اگر توصیهای وجود داشته باشد که «هنگام فلا
- امر مولوی ، نهی مولوی
2388 اصطلاحات فقهی - اصولیاوامر و نواهی مولوی، به آن دسته از فرمانهای الاهی گفته میشود که به عنوان یک دستور شرعی صادرشده باشد و در آن «بعث حقیقی» وجود داشته باشد؛ مانند امر به نماز و روزه و نهی از نوشیدن شراب که عمل به آنه
- امّی، أمیین
1919 سرفصلهای قرآنیواژه «امی» اصطلاح قرآنی است که به عنوان یک ویژگی برای پیامبر اسلام(ص) ذکر شده، و اصطلاح «امیین» نیز صفتی برای مردم جزیرة العرب میباشد.
امی به کسی گفته میشود که خواندن و نوشتن را نیاموخته
- امیه بن عبد شمس
1299 شخصیتهاامیه كه تيرهی مشهور بنیاميه (امویان) به او منسوب است، یکی از چند پسر عبدشمس بن عبدمناف بود؛ از این رو دودمانهای بنیامیه و بنیهاشم در عبدمناف به یکدیگر پیوند می
- انجیل
5792 سرفصلهای قرآنیاز برجستهترین کتابهای آسمانی، کتاب «انجیل» است که از طرف پروردگار بر حضرت عیسی(ع) نازل شد و اگر چه به عنوان «معجزه الهی» از سوی این پیامبر بزرگ مطرح نشده، اما کتاب هدایتی است که هم کتاب آسمانی قب
- انذار ، ترساندن
14515 سرفصلهای قرآنیخداوند همانگونه که افراد باایمان را به بهشت و رضوان الهی بشارت میدهد، به واسطه فرستادگان خود و نیز با استفاده از برخی رخدادها مردم را از ع
- انس بن حارث
1833 شخصیتهاانس بن حارث از تیره «بنى کاهل» از قبله «بنى اسد» بود که از اصحاب پیامبر(ص) به شمار آمده و به همراه حضرتشان در جنگهای بدر و حنین شرکت داشت. گزارش شده که او روایتی از پیامبر اسلام(ص) در مورد امام حس
- انسان ، ناس ، بشر ، بنی آدم
طبقه بندی موضوعی
موضوعات جانبی
پرسش های اتفاقی
-
«مستقر» و «مستودع» در آیه ششم سوره هود به چه معنا است؟
15424 تفسیر 1394/11/07قرآن کریم در سوره هود، بعد از آنکه در آیه پنجم آن از علم گسترده خداوند و احاطه او به اسرار نهان و آشکار انسانها سخن به میان آورد، در آیه ششم برای تأکید بر آنچه گفته شد، به یکى از مصادیق روشن این علم گسترده پرداخته و ...
-
آیا این درست است که برخی میگویند «دل باید پاک باشد! با داشتن دلی پاک، بیحجابی و بدحجابی قابل چشمپوشی است»؟
16688 حجاب 1393/03/071. ادعای «دل باید پاک باشد!» سخنی زیبا اما بیمحتوا برای فرار از مسئولیتپذیری و عمل به تکالیف و وظایف الهی و انسانی است. ما دل پاک را دلی میدانیم که به دور از آفات ظاهری و باطنی بوده و دارای نیت خدایی باشد و صاحبش در انجام ...
-
آیا جریان مناظره امام جواد(ع) با علمای زمان خودش؛ به غیر از منابع شیعی در منابع دیگری نیز نقل شده است؟
8664 امام جواد ع 1393/04/25به عقیده شیعیان؛ برخی از مسلمانان، بعد از پیامبر اسلام(ص) به دستورات و وصیت ایشان عمل نکرده و راه دیگری برای خود انتخاب کردند. در این بین؛ کسانی که به شیعه امام علی(ع) مشهور شدند، در امور دنیوی و اخروی خود، به اهل بیت پیامبر(ص) رجوع میکردند. آنان ...
-
فیلسوفانی که وجود خدا را انکار میکنند، کیستند و دیدگاههایشان چیست؟
19505 پاسخ به شبهات 1392/02/22این پرسش مقداری کلی است؛ اما در عین حال چند نکته را متذکر میشویم: 1. هر نقل تاریخی در این زمینه قابل اعتماد نیست؛ زیرا بسیاری از فلاسفه به جهت شرایط خاص محیطی سخنان خود را به صورت رمز و کنایه بیان میکردند؛ از این رو برخی که ...
-
آیا پدر و مادرِ شوهر یا زن می توانند بعد از ازدواج در زندگی فرزندان شان دخالت کنند؟
32448 Laws and Jurisprudence 1391/04/07شرعاً حق دخالت ندارند. به طور کلی پدر و مادر بیش از راهنمایی های ضروری و خیر خواهانه، وظیفه دیگری در قبال زندگی فرزند بالغ و رشیدشان ندارند و نباید موجبات تیره شدن روابط زوجین را فراهم کنند که موجب غضب و نا خشنودی الهی است و ...
-
آیا تعداد احادیث صحیح کتاب کافی یک پنجم احادیث موجود در آن است؟
19351 رجال الحدیث 1387/11/01منظور آن دسته از علما که به شمارش احادیث معتبر پرداخته اند شمارش به لحاظ اصطلاحات علم رجال بوده است نه این که منظور ایجاد محدودیت در مباحث فقهی و استدلالی باشد، چون در نظر همان محققان و محققان امروزی ملاک در اعتبار حدیث، صرف وثاقت راوی نیست بلکه ملاک ...
-
در مورد این اصل فلسفی که «موجود بسیط نمیتواند هم فاعل باشد و هم قابل» توضیح دهید؟
2208 1401/12/07در فلسفه قاعدهای است که میگوید: موجود بسیط هرگز نمیتواند هم فاعل باشد و هم قابل «البسیط لا یمکن أن یکون فاعلا و قابلا».ملاصدرا برای اثبات برخی از مسائل به این قاعده استدلال کرده و آنرا معتبر دانسته است. از جمله این مسئله که هرگاه یکی از عناصر، ...
-
حکم خوردن دوغ کفیر چیست؟
37276 Laws and Jurisprudence 1390/01/27دفتر حضرت آیت الله العظمی خامنه ای (مد ظله العالی):پاک و حلال است مگر این که مکلّف شخصاً یقین حاصل کند که آنها با الکل مست کنندهای مخلوط اند که در اصل مایع است.دفتر حضرت آیت الله العظمی سیستانی (مد ظله العالی):
-
«فعل طبیعی» و «فعل اخلاقی» دارای چه معیارهایی هستند؟ چگونه میتوان «افعال طبیعی» را به «افعال اخلاقی» تبدیل کرد؟
13844 معیار شناسی (دین و اخلاق) 1396/11/26یکى از بحثهاى فلسفه اخلاق، تبیین «فعل اخلاقى» و «فعل طبیعى» و بیان تفاوت و ارتباط میان آنها است. فعل طبیعى وقتى کسی گرسنه میشود، غذا میخورد، وقتى تشنه میشود، آب میآشامد، زمانى که خسته میشود، میخوابد و زمانى که خطرى متوجه او میشود، از خودش دفاع میکند. ...
-
آیا در هنگام شستن لباس نجس، فشار دادن آن واجب است؟
20199 کیفیت شستشو 1388/09/22اگر چیز نجس را - بعد از برطرف کردن عین نجاست – یک مرتبه در آب کر یا جارى فرو برند [و یا یا آب لولهکشی بشویند] که آب به تمام جاهاى نجس آن برسد پاک مىشود و درباره لزوم فشاردادن در فرش و لباس و مانند اینها، مراجع تقلید ...
پربازدیدترین ها
-
تعداد فرزندان حضرت علی (ع)، و نام ایشان و نام مادران آنان چه بوده است؟
756483 معصومین 1387/06/05شیخ مفید در کتاب ارشاد تعداد آنها را 27 تن از دختر و پسر دانسته و پس از آن گفته است: عدهای از علمای شیعه گویند که فاطمه پس از وفات پیامبر (ص) جنینی که پیامبر او را محسن نامیده بود سقط کرد. بنابر قول این عده، فرزندان آن حضرت ...
-
معنای ذکر «لا حول ولا قوه الا بالله العلی العظیم» چیست و این ذکر چه آثار و برکاتی دارد؟
736084 حدیث 1396/06/14«لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ»؛ یعنی هیچ نیرو و توانى جز از سوى خداوند بلندمرتبه و بزرگ نیست. واژه «حول» در لغت به معنای حرکت و جنبش،[1] و «قوّة» به معنای استطاعت و توانایی است.[2] بنابر ...
-
آیا خداوند به نفرینی که از دل شکسته باشد، توجه می کند؟ یا فقط دعاهای مثبت را اجابت می کند؟
649939 Practical 1390/07/12نفرین در آموزه های دینی ما مسئله ای شناخته شده است، چنان که در آیات و روایات آمده است: "بریده باد هر دو دست ابو لهب"؛ "از نفرین مظلوم بترسید که نفرین مظلوم به آسمان می رود". و... . منتها همان گونه که دعا برای استجابت، نیازمند شرایط است، ...
-
حکم زنا با زن شوهردار چیست؟
646193 Laws and Jurisprudence 1387/05/23زنا خصوصا با زن شوهر دار یکی از گناهان بسیار زشت و بزرگ به شمار می آید ولی بزرگی خداوند و وسعت مهربانی او به حدی است، که اگر گنهکاری که مرتکب چنین عمل زشت و شنیعی شده واقعا از کردۀ خود پشیمان باشد و تصمیم جدی ...
-
عقیقه و احکام و شرایط آن چیست؟
641211 Practical 1391/02/11عقیقه عبارت است از: کشتن گوسفند یا هر حیوانی که صلاحیّت قربانی کردن داشته باشد، در روز هفتم ولادت فرزند، جهت حفظ فرزند از بلاها. پرداخت قیمت آن کفایت از عقیقه نمیکند. بهتر است عقیقه و فرزندی که برایش عقیقه میشود، از حیث جنسیت مساوی باشند، ولی ...
-
آیا کاشت ناخن مانع غسل و وضو است؟
580410 Laws and Jurisprudence 1387/12/04در غسل و وضو، باید آب به اعضای بدن برسد و ایجاد مانعی در بدن که رفع آن مشکل یا غیر ممکن است، جایز نیست، مگر در صورتی که ضرورتی آن را اقتضا کند و یا غرض عقلائی مشروعی در این امر وجود داشته باشد.در هر حال، اگر مانعی ...
-
فضیلت و آداب و شرایط نماز جمعه چیست؟ و به چه صورت خوانده میشود؟
577099 نماز جمعه 1389/09/10در مورد جایگاه و فضیلتش نماز جمعه همین بس که سورهای از قرآن به نامش میباشد.نماز جمعه یک از عباداتی است که به جماعت خوانده میشود. این نماز دو خطبه دارد که با حمد و ثنای الهی شروع میشود و امام جمعه در این خطبهها باید مردم را به تقوای ...
-
اصول و فروع دین را نام برده و مختصراً توضیح دهید؟
559968 Laws and Jurisprudence 1387/09/23دسته بندی اصول دین و فروع دین به این شکلی که در میان ما متداول است از احادیث و روایات ائمه (ع) اخذ نشده است؛ بلکه دانشمندان علوم دینی معارف دینی را به این صورت دسته بندی کردند. تاریخ بحث ها در باره به نیمه دوم قرن اول هجری باز ...
-
آیا ارتباط انسان با جن ممکن است؟
559818 جن 1386/02/01قرآن مجید وجود جن را تصدیق کرده و ویژگیهای زیر را برای او برمیشمارد:جن موجودی است که از آتش آفریده شد، بر خلاف انسان که از خاک آفریده شده است.[1]دارای علم، ادراک، تشخیص حق از باطل و قدرت منطق و استدلال ...
-
می خواهم دعا کنم همسرم در زندگی مطیع من باشد آیا در این زمینه دعایی از اهل بیت (ع) به ما رسیده است؟
550210 Practical 1389/02/22دعاها، لازم نیست حتماً به زبان عربى خوانده شوند؛ هرچند به عربی بهتر است، حتى دعا در نماز به زبان فارسى جایز است.نکته مهم تر این که انسان باید شرایط دیگر تأثیر گذاری دعا ...
- امام ، امامت