جستجوی پیشرفته
بازدید
13175
آخرین بروزرسانی: 1393/07/26
خلاصه پرسش
روایتی از امام رضا(ع) ناظر به عدم اعتماد به مکاشفات است. نظر شما در ارتباط با این روایت چیست؟
پرسش
لطفاً در مورد روایت زیر توضیح دهید که آیا مکاشفه، عملی ناصواب است و گناه افرادی مانند یونس و ناقل ماجرا چیست؟ محمد بن قولویه قمی از «سعد بن عبدالله اشعری» از «محمد بن عیسی» از «یونس بن عبدالرحمان» نقل کرده است: از مردی از فرقه طیاره شنیدم که برای امام رضا(ع) این حکایت را از یونس بن ظبیان نقل کرد، یونس گفت: در یکی از شب‌ها من در طواف بودم. ناگهان ندایی از بالای سرم شنیده شد که می‌گفت: «ای یونس! اننی انا الله لا اله الا انا فاعبدنی و اقم الصلوة لذکری»؛ ای یونس! من خداوند هستم، هیچ خدایی جز من نیست، من را عبادت کن. و برای یاد من نماز بگزار. من سرم را بلند کردم، در همان حال جبرئیل را دیدم. در اصل روایت به اختصار «ج» می‌گوید که مرحوم مجلسی هم نوشته مقصودش جبرئیل بود. ناگهان امام رضا(ع) خشمگین شد، به طوری که ناراحتی خود را بروز داده و به آن مرد گفت: «از پیش من برو، خداوند تو را و کسی که این حکایت را برای تو نقل کرده، لعنت کند». خداوند یونس بن ظبیان را هم لعنت کند، هزار لعنت که بعد از هر کدام هزار لعنت دیگر باشد، لعنتی که هر کدام تو را تا قعر جهنم می‌رساند. بدان، آن‌که او را ندا داده کسی جز شیطان نبوده است. یونس بن ظبیان هم با ابوالخطاب در بدترین عذاب‌ها با همدیگر هستند، به همراه دوستانشان، با همان شیطان، با فرعون و آل فرعون. این را من از پدرم درباره او شنیدم». یونس بن عبدالرحمان گوید: این مرد برخاسته بیرون رفت. هنوز ده قدم از در دور نشده بود که افتاد و غش کرد و جنازه‌اش را بُردند.
پاسخ اجمالی
بحث تجربه دینی در چند قرن اخیر رونق بسیار یافته و مباحث و اعتقادات پیرامونی بسیاری در این موضوع شکل گرفته است که بررسی آن مجالی دیگر را می‌طلبد. با این حال باید گفت؛ از آیات قرآن[1] اصل وجود این تجربه برای برخی افراد، اثبات می‌شود. اما این مسئله مورد سوء استفاده‌های بسیاری نیز واقع شده و  انحرافاتی را برای برخی افراد و پیروانشان فراهم آورده است.
امر به معروف و نهی از منکر، اقتضای این دارد که افراد مطلع، در مقابل سوء استفاده‌های موجود در این زمینه مقاومت نمایند.
این سوء استفاده‌ها در قرون اولیه اسلامی نیز بوده و ائمه اطهار با آنها برخورد می‌کردند؛ یکی از این موارد چنین است:
یونس بن عبد الرحمن گفت: مردى که جزو غالیان بود با حضرت رضا(ع) درباره یونس بن ظبیان صحبت می‌کرد. وی می‌گفت در یکى از شب‌ها کعبه را طواف می‌کردم؛ ناگاه ندایى از بالاى سرم شنیدم که می‌گفت: یونس من خداى یکتایم که خدایى جز من نیست، مرا پرستش کن و نماز را به یاد من به پاى دار. سرم را بلند کردم ناگهان ج (همان‌گونه که برخی از شارحان گفته‌اند منظور از «ج» در این روایت، جبرئیل است[2]) را دیدم!!
امام رضا(ع) با شنیدن این سخنان خشمگین شده و با عصبانیت به آن مرد فرمود:
«از پیش من خارج شو! خدا تو را و کسى که این حدیث را برایت نقل کرده و یونس بن ظبیان را هزار بار لعنت کند و متعاقب آن هزار لعنت دیگر که هر یک از آن لعنت‌ها تو را رهسپار قعر جهنم کند؛ من گواهى می‌دهم که جز شیطان شخص دیگرى به او چنین نگفته است. یونس و ابوالخطاب در شدیدترین عذاب گرفتارند و به همراه یارانشان، با فرعون و آل فرعون خواهند بود. این سخن را از پدرم (موسى بن جعفر ع) شنیدم».
یونس بن عبدالرحمان گفت: آن مرد از جاى حرکت کرده و قبل از رسیدن به درب، مُرد...».[3]
ادعای چنین مکاشفه‌ای -همان‌گونه که امام رضا(ع) با آن برخورد کرد- قابل پذیرش نیست. این اظهار مکاشفه از یونس بن ظبیان می‌باشد که علمای علم رجال او را ضعیف[4] و دروغ‌گو[5] دانسته‌اند، و همین ضعف‌هایی که در مدعی مکاشفه وجود داشت، ما را از پذیرش آن معذور می‌دارد.
علاوه بر این، محتوای این مکاشفه نیز اشکالاتی دارد؛ از جمله این‌که او مدعی شده که جبرئیل بر او نازل شد که چنین امری برای افرادی؛ مانند او امکان‌پذیر نیست.
به هر حال، این روایت، کلیت «مکاشفه» را نفی نمی‌کند، بلکه نشانگر آن است که چنین ادعایی را نباید از هر فردی پذیرفت.
 

[1]. برای نمونه داستان تجربه دینی حضرت موسی(ع): «فَلَمَّا أَتاها نُودِی مِنْ شاطِئِ الْوادِ الْأَیمَنِ فِی الْبُقْعَةِ الْمُبارَکَةِ مِنَ الشَّجَرَةِ أَنْ یا مُوسى‏ إِنِّی أَنَا اللَّهُ رَبُّ الْعالَمینَ؛ چون نزد آن آمد، از جانب راست آن وادى در آن جایگاه مبارک از آن درخت ندا رسید که: اى موسى! یقیناً منم خدا پروردگار جهانیان»؛ قصص، 30.
[2]. کشى، محمد بن عمر، رجال الکشی(اختیار معرفة الرجال)، تعلیقه، میر داماد الأسترآبادی، محقق، مصحح، رجایى، مهدى‏، ج 2، ص 658، قم، مؤسسة آل البیت(ع)، 1363ش‏.
[3]. کشی، محمد بن عمر، رجال الکشی(اختیار معرفة الرجال)، محقق، مصحح، شیخ طوسی، محمد بن حسن، مصطفوی، حسن،‏ ص 364، مشهد، مؤسسه نشر دانشگاه مشهد، چاپ اول، 1409ق؛ شیخ حر عاملی، اثبات الهداة بالنصوص و المعجزات، ج 4، ص 369، بیروت، اعلمی، چاپ اول، 1425ق.
[4]. نجاشی، احمد بن علی، فهرست أسماء مصنفی الشیعة(رجال نجاشی)، ص 448، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ ششم، 1365ش.
[5]. ابن داود حلى‏، رجال ابن داود، ص 527، تهران، دانشگاه تهران‏، 1383ق.
نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

پرسش های اتفاقی

پربازدیدترین ها

  • تعداد فرزندان حضرت علی (ع)، و نام ایشان و نام مادران آنان چه بوده است؟
    753168 معصومین 1387/06/05
    شیخ مفید در کتاب ارشاد تعداد آنها را 27 تن از دختر و پسر دانسته و پس از آن گفته است: عده‏ای از علمای شیعه گویند که فاطمه پس از وفات پیامبر (ص) جنینی که پیامبر او را محسن نامیده بود سقط کرد. بنابر قول این عده، فرزندان آن حضرت ...
  • معنای ذکر «لا حول ولا قوه الا بالله العلی العظیم» چیست و این ذکر چه آثار و برکاتی دارد؟
    731180 حدیث 1396/06/14
    «لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ»؛ یعنی هیچ نیرو و توانى جز از سوى خداوند بلندمرتبه و بزرگ نیست‏. واژه «حول» در لغت به معنای حرکت و جنبش،[1] و «قوّة» به معنای استطاعت و توانایی است.[2] بنابر ...
  • حکم زنا با زن شوهردار چیست؟
    643526 Laws and Jurisprudence 1387/05/23
    زنا خصوصا با زن شوهر دار یکی از گناهان بسیار زشت و بزرگ به شمار می آید ولی بزرگی خداوند و وسعت مهربانی او به حدی است، که اگر گنهکاری که مرتکب چنین عمل زشت و شنیعی شده واقعا از کردۀ خود پشیمان باشد و تصمیم جدی ...
  • آیا خداوند به نفرینی که از دل شکسته باشد، توجه می کند؟ یا فقط دعاهای مثبت را اجابت می کند؟
    643438 Practical 1390/07/12
    نفرین در آموزه های دینی ما مسئله ای شناخته شده است، چنان که در آیات و روایات آمده است: "بریده باد هر دو دست ابو لهب"؛ "از نفرین مظلوم بترسید که نفرین مظلوم به آسمان می رود". و... . منتها همان گونه که دعا برای استجابت، نیازمند شرایط است، ...
  • عقیقه و احکام و شرایط آن چیست؟
    639198 Practical 1391/02/11
    عقیقه عبارت است از: کشتن گوسفند یا هر حیوانی که صلاحیّت قربانی کردن داشته باشد، در روز هفتم ولادت فرزند، جهت حفظ فرزند از بلاها. پرداخت قیمت آن کفایت از عقیقه نمی‌کند. بهتر است عقیقه و فرزندی که برایش عقیقه می‌شود، از حیث جنسیت مساوی باشند، ولی ...
  • آیا کاشت ناخن مانع غسل و وضو است؟
    576995 Laws and Jurisprudence 1387/12/04
    در غسل و وضو، باید آب به اعضای بدن برسد و ایجاد مانعی در بدن که رفع آن مشکل یا غیر ممکن است، جایز نیست، مگر در صورتی که ضرورتی آن را اقتضا کند و یا غرض عقلائی مشروعی در این امر وجود داشته باشد.در هر حال، اگر مانعی ...
  • فضیلت و آداب و شرایط نماز جمعه چیست؟ و به چه صورت خوانده می‌شود؟
    576581 نماز جمعه 1389/09/10
    در مورد جایگاه و فضیلتش نماز جمعه همین بس که سوره‌ای از قرآن به نامش می‌باشد.نماز جمعه یک از عباداتی است که به جماعت خوانده می‌شود. این نماز دو خطبه دارد که با حمد و ثنای الهی شروع می‌شود و امام جمعه در این خطبه‌ها باید مردم را به تقوای ...
  • اصول و فروع دین را نام برده و مختصراً توضیح دهید؟
    558891 Laws and Jurisprudence 1387/09/23
     دسته بندی اصول دین و فروع دین به این شکلی که در میان ما متداول است از احادیث و روایات ائمه (ع) اخذ نشده است؛ بلکه دانشمندان علوم دینی معارف دینی را به این صورت دسته بندی کردند. تاریخ بحث ها در باره به نیمه دوم قرن اول هجری باز ...
  • آیا ارتباط انسان با جن ممکن است؟
    558789 جن 1386/02/01
    قرآن مجید وجود جن را تصدیق کرده و ویژگی‌‏های زیر را برای او برمی‌شمارد:جن موجودی است که از آتش آفریده شد، بر خلاف انسان که از خاک آفریده شده است.[1]دارای علم، ادراک، تشخیص حق از باطل و قدرت منطق و استدلال ...
  • می خواهم دعا کنم همسرم در زندگی مطیع من باشد آیا در این زمینه دعایی از اهل بیت (ع) به ما رسیده است؟
    545040 Practical 1389/02/22
    دعاها، لازم نیست حتماً به زبان عربى خوانده شوند؛ هرچند به عربی بهتر است، حتى دعا در نماز به زبان فارسى جایز است.نکته مهم تر این که انسان باید شرایط دیگر تأثیر گذاری دعا ...