اصطلاحات و مدخل ها (گروه اصطلاح:اصطلاحات عرفانی)
-
اسفار اربعه (سفرهای چهارگانه)
1904 اصطلاحات عرفانی
عارفان سفر معنوی را دارای چهار مرحله میدانند؛ این مراحل به «اسفار اربعه» معروف است؛ سفر اول: سفر از خلق به سوی حق است؛ به این معنا که اسم اعظم
3557 اصطلاحات عرفانی«اسم اعظم» بزرگترین نام خدای متعال است. در اینکه حقیقت «اسم اعظم»، چیست؟ برخی آنرا از جنس حروف و الفاظ دانسته، اما بسیاری از اندیشمندان دینی معتقدند که علم به «اسم اعظم» تنها به معنای دانستن و
- اعیان ثابته
2023 اصطلاحات عرفانی«اعیان ثابته» همان صور ماهیات و کثرات تفصیلی است که در «تعیّن ثانی»، معلوم حق قرار میگیرند. به بیان دیگر؛ صور علمی حق در «تعیّن ثانی» را که به نحو معلومات تفصیلی بوده و در واقع چیزی جز همان ماهیا
- تصوف
2459 اصطلاحات عرفانیتصوف شیوه خاصی از سیر و سلوک است که در آن صوفی تلاش میکند تا با زندگی اخلاقمدارانه و زاهدانه و همراه با سختگیری بر نفس حیوانی خود و ترک دنیا و دروننگری و مراقبه، به تعالی روح خود و طی مقامات و
- چلهنشینی
1533 اصطلاحات عرفانیمنظور از چلهنشینی (عبادت اربعین) در سیر و سلوک عرفانی، مراقبت چهل روزه از خود است، تا از این طریق، باطن فرد به آمادگی لازم جهت دریافت حکمت و علوم الاهی نایل شود. بسیاری از عرفا و علمای شیعه بر اسا
- حجاب ظلمانی
1340 اصطلاحات عرفانیسالک الی الله، در مسیر سیر و سلوک با دو نوع حجاب روبرو است. حجابهای ظلمانی و حجابهای نورانی؛ حجابهای ظلمانی همان خواستههای نفسانی، شهوا
- سیر و سلوک
3037 اصطلاحات عرفانیسیر و سلوک عبارت است از: پیمودن مسیر ترسیم شده در عرفان عملی برای رسیدن به وصال حضرت حق و فانی شدن در خداوند. بنابراین، سیر و سلوک، بخش عم
- صوفی
1459 اصطلاحات عرفانیبه فردی که تلاش میکند بر اساس موازین و معیارهای تصوف به خودسازی بپردازد، «صوفی» میگویند. رجوع کنید: «تصوف».
- عرفان ، عارف
4927 اصطلاحات عرفانیواژۀ «عرفان» در لغت به معناى شناختن است. و در اصطلاح، به شناخت ويژهاى اختصاص يافته كه از راه شهود درونى و يافت باطنى به دست میآید. ب
- عرفان عملی
1829 اصطلاحات عرفانیعرفان عملی که در برابر عرفان نظری قرار میگیرد خود دارای دو بخش است. یک بخش علمی و دیگری عملی:
بخش علمی عرفان عملی عبارت است از: م
- عرفان نظری
1533 اصطلاحات عرفانیعرفان نظری که در برابر عرفان عملی قرار میگیرد عبارت است از: مجموعهای از دریافتهای باطنی از طریق عشق
4905 اصطلاحات عرفانیواژه «عشق» به معناى دوستى شدید، شوق مفرط و میل شدید به چیزی است. یعنی فرط حبّ و دوستی! در همین راستا، واژه «عَشَقه» به معنای گیاه پیچک است که درخت را احاطه و در نهایت راه تنفس را بر او میبندد و د
- علم حصولی
1827 اصطلاحات عرفانیعلم حصولی دانشی است که با استفاده از واسطههایی چون منطق و استدلال به دست میآید بر خلاف «علم حضوری» که برای به دست آوردن آن نیاز به هیچ و
- علم حضوری
2464 اصطلاحات عرفانیعلم حضوری دانشی است که عین واقعیت معلوم بدون هیچ واسطهای نزد عالِم حاضرباشد؛ مانند علم انسان به ذات و حالات وجدانی و ذهنی خود. در برابر این نوع از علم، « فتح مبین
3817 اصطلاحات عرفانیمفسران قرآن کریم برای «فتح مبین» که در آیه ابتدایی سوره فتح بدان اشاره شده است، تفاسیر متعددی ارائه کرده و وقایعی چون «فتح مکه» و «صلح حدیبیه» را از مصادیق آن برشمردهاند. در تفسیری عرفانی از «فتح
- کشف و شهود، مکاشفه
7259 اصطلاحات عرفانیکشف در لغت، به معنای برداشتن پرده و حجاب از روی چیزى است؛ شهود نیز در لغت به معنای دیدن، معاینه و حضور است.
کشف و شهود یاهمان مکاشفه و مشاهده، از اصطلاحات مقام امن
1811 اصطلاحات عرفانیپرهیزکاران به پاس ایمان و تسلیم در برابر حق، در قیامت در پیشگاه خدای متعال مقامی خواهند داشت که از آن به «مقام امن» یا «مقام امین» تعبیر میشود.
- مقام امین
1835 اصطلاحات عرفانیرجوع کنید: «مقام امن».
- مقام ترک سؤال
6767 اصطلاحات عرفانیمراد از «ترک سؤال» که به عنوان مقامی عرفانی مورد گفتگو قرار میگیرد، به معنای مقامی است که عارف در آن تلاش میکند تا هیچ درخواست مساعدت مالی و مادی از دیگران نداشته باشد. به زبانی دیگر، یک عارف گرچ
- مقام رب
1616 اصطلاحات عرفانی«مقام رب» که در قرآن کریم به آن اشاره شده است به معنای صفت ربوبيت و ساير صفات كريمه حق تعالی(مانند علم، قدرت، قهر، رحمت و غضب) میباشد كه همگی از لوازم ربوبيت او است.
- وحدت وجود
2660 اصطلاحات عرفانیمقصود از وحدت وجود این نیست که مجموعۀ جهان هستی خدا است؛ زیرا مجموع، وجود و وحدت حقیقی ندارد، همچنین مقصود اتحاد خداوند با موجودات نیست؛ چون اتحاد (به این معنا که دو چیز بدون از دست دادن شیئیت و د
- هجرت
7183 اصطلاحات عرفانیيكى از مفاهيمی كه از نگاه ارزشی در قرآن كريم و آموزههای دینی به صورت وسيعى انعکاس يافته، مفهوم «هجرت» است. قرآن كريم در موارد بسیاری و با تعابیر گوناگون از هجرت سخن به ميان آورده است. همچنین در
طبقه بندی موضوعی
موضوعات جانبی
پرسش های اتفاقی
-
در مورد قاعده فلسفی «کلّ أزلى لا یمکن أن یفسد» توضیح دهید؟
1375 1401/10/07قاعده «کلّ أزلى لا یمکن أن یفسد» را نخستین فیلسوف اسلامى، یعقوب بن اسحاق کندى (متوفى 258 هـ ق) مورد بحث و گفتوگو قرار داده و دیگر فلاسفه اسلامی نیز در کتابهای خود به آن اشاره نمودهاند.بیان قاعده و تقریر برهان«ازلى» موجودى را میگویند که سابقۀ نیستى ندارد. ...
-
در ادبیات عرب، «لام فارقه» به چه معناست و در چه مواردی استعمال میشود؟
17267 صرف و نحو 1393/12/26«اِنَّ» مانند دیگر حروف مشبه بالفعل[1] اختصاص به جمله اسمیه داشته و بر سر مبتدا و خبر در میآید، مبتدا را - به عنوان اسم خود - نصب داده و خبر را - به عنوان خبر خود - رفع میدهد. مانند «اِنَّ زیداً قائمٌ».
-
آیا گزارشی وجود دارد که پیامبر(ص) به کفار ناسزا گفته باشند؟
19733 رفتار با غیر مسلمانان 1394/09/16اساس اسلام بر اخلاق، نزاکت، ادب بنا نهاده شده است، تا آنجا که پیامبر اکرم(ص) فرمود: «من از آن رو برانگیخته شدم که اخلاق کریمه [و صفات ستوده و انسانى را] در بشر به کمال رسانم».[1] از اینرو؛ رهبران معصوم ما، زمانی که مشاهده ...
-
آیا از لحاظ منطقى، احتمال نجات مذاهب اهلسنت(مالکی، شافعی و...) بیشتر از شیعه نیست؟! زیرا آنها علاوه بر علی(ع) سایر صحابه را نیز دوست دارند، و در صورتی که هریک از اینها اهل نجات باشند، سنی مذهب محب علی(ع) هم اهل نجات است.
8246 شیعه و دیگر مذاهب 1387/04/16آنچه از دیدگاه علوم منطقى مسلم است؛ این است که عمل کردن به محتملات نجات و سعادت ضریب خطا و گمراهى را کاهش میدهد. این اصل نه تنها در منطق، بلکه در مباحث فقهى نیز جایگاه ویژهاى دارد و از آن به عنوان "اصالة الأحتیاط" یاد میشود؛ یعنى ...
-
با توجه به دشمنی شدید حجاج بن یوسف ثقفی با اهلبیت(ع)؛ چرا حضرت زینب(س) و عبدالله بن جعفر، دخترشان امکلثوم را به عقد وی درآوردند؟
13610 تاريخ بزرگان 1399/08/18ثمرهی ازدواج حضرت زینب(س) و عبدالله بن جعفر بن ابیطالب، چند فرزند پسر و تنها یک دختر به نام «امکلثوم» داشتند.[1] البته عبدالله بن جعفر، دختر دیگری به نام ام ابیها از همسر دیگرش داشت.[2]بر اساس برخی گزارشها، امکلثوم مدتی ...
-
برای تقویت صفت شجاعت و کاهش غضب های غیر خدایی برای انجام فریضه امر به معروف، چه راه هایی وجود دارد؟
37920 امر به معروف 1390/01/25برخی روایات وجوب مطلق امر به معروف و نهی از منکر را اعلام کرده و برخی دیگر آن را به عدم ترس جانی و مالی مقید می کنند که با دقت در این روایات، منافاتی میان آنها مشاهده نمی شود؛ زیرا روایتی که در آن بیان شده است که ...
-
آیا فقها بر احادیث حضرت زهرا(س) برای استنباط احکام شرعی استناد کردهاند؟
11209 ویژگی ها و مناقب 1391/10/20روایات و فرازهایی از خطبههای حضرت زهرا(س) وجود دارد که به احکام فقهی اشاره دارند و فقها به پارهای از سخنان حضرت زهرا(س) درباره برخی از مسائل فقهی استناد کردهاند؛ مانند سخنان آن حضرت درباره فلسفه احکام، قاعده «ید»، محتوای یک وصیتنامه و ... . ...
-
آیا روز عاشورا شخصی به نام عبدالله بن عمرو بن عیاش بن عبد قیس نیز در سپاه امام حسین(ع) حضور داشت و به شهادت رسید؟
3052 تاريخ بزرگان 1399/06/25بر اساس برخی گزارشها در منابع کهن، یکی از شهدای کربلا که توانست جان خود را در عاشورا در راه مکتب امام حسین(ع) فدا کند و به فیض شهادت برسد، عبدالله بن عمرو بن عیاش بن عبد قیس،[1] از قبیلهی کلب بود.
-
آیا به سبب خجالت از دیگران میتوان بهجای غسل جنابت، تیمّم کرد؟
58365 Laws and Jurisprudence 1391/05/22فتوای مراجع عظام تقلید در خصوص پرسش مزبور چنین است: شخص جنب به بهانهی این که از نزدیکان خود یا همسرش خجالت مىکشد، نمیتواند غسل را ترک کرده و به جای آن تیمّم بدل از غسل نماید، ولی اگر غسل را تا آخر وقت ...
-
آیا حنظلة بن صفوان پیامبر بود؟ به سوی کدام قوم مبعوث شده، و آیا در قرآن به ایشان اشاره شده است؟
7660 تفسیر 1397/07/17در برخی از گزارشهای تاریخی و روایی سخن از پیامبری به این نام آمده است. البته نام این پیامبر در قرآن نیامده، اما مفسران و مورخان در ذیل بعضی از آیات قرآن و با توجه به روایات و گزارشهای تاریخی میگویند، که این آیات در ارتباط با جریان ...
پربازدیدترین ها
-
پیامبران اولو العزم چه کسانی هستند؟ چرا اولو العزم نامیده شدند، و کتابهای آنها چه نام دارد؟ و چرا زرتشت و داوود(ع) اولو العزم نیستند؟
884610 پیامبران و کتابهای آسمانی 1387/02/31واژۀ «اولو العزم» در آیۀ 35 سورۀ احقاف آمده است. عزم به معنای حکم و شریعت است، و اولو العزم یعنی پیامبرانی که دارای شریعت و دین مستقل و جدیدی بودند. در روایات برای پیامبران اولو العزم شرایطی ذکر شده است:داشتن دعوت جهانشمول،داشتن شریعت و دین،داشتن ...
-
تعداد فرزندان حضرت علی (ع)، و نام ایشان و نام مادران آنان چه بوده است؟
753855 معصومین 1387/06/05شیخ مفید در کتاب ارشاد تعداد آنها را 27 تن از دختر و پسر دانسته و پس از آن گفته است: عدهای از علمای شیعه گویند که فاطمه پس از وفات پیامبر (ص) جنینی که پیامبر او را محسن نامیده بود سقط کرد. بنابر قول این عده، فرزندان آن حضرت ...
-
معنای ذکر «لا حول ولا قوه الا بالله العلی العظیم» چیست و این ذکر چه آثار و برکاتی دارد؟
732315 حدیث 1396/06/14«لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ»؛ یعنی هیچ نیرو و توانى جز از سوى خداوند بلندمرتبه و بزرگ نیست. واژه «حول» در لغت به معنای حرکت و جنبش،[1] و «قوّة» به معنای استطاعت و توانایی است.[2] بنابر ...
-
آیا خداوند به نفرینی که از دل شکسته باشد، توجه می کند؟ یا فقط دعاهای مثبت را اجابت می کند؟
644674 Practical 1390/07/12نفرین در آموزه های دینی ما مسئله ای شناخته شده است، چنان که در آیات و روایات آمده است: "بریده باد هر دو دست ابو لهب"؛ "از نفرین مظلوم بترسید که نفرین مظلوم به آسمان می رود". و... . منتها همان گونه که دعا برای استجابت، نیازمند شرایط است، ...
-
حکم زنا با زن شوهردار چیست؟
644149 Laws and Jurisprudence 1387/05/23زنا خصوصا با زن شوهر دار یکی از گناهان بسیار زشت و بزرگ به شمار می آید ولی بزرگی خداوند و وسعت مهربانی او به حدی است، که اگر گنهکاری که مرتکب چنین عمل زشت و شنیعی شده واقعا از کردۀ خود پشیمان باشد و تصمیم جدی ...
-
عقیقه و احکام و شرایط آن چیست؟
639645 Practical 1391/02/11عقیقه عبارت است از: کشتن گوسفند یا هر حیوانی که صلاحیّت قربانی کردن داشته باشد، در روز هفتم ولادت فرزند، جهت حفظ فرزند از بلاها. پرداخت قیمت آن کفایت از عقیقه نمیکند. بهتر است عقیقه و فرزندی که برایش عقیقه میشود، از حیث جنسیت مساوی باشند، ولی ...
-
آیا کاشت ناخن مانع غسل و وضو است؟
577758 Laws and Jurisprudence 1387/12/04در غسل و وضو، باید آب به اعضای بدن برسد و ایجاد مانعی در بدن که رفع آن مشکل یا غیر ممکن است، جایز نیست، مگر در صورتی که ضرورتی آن را اقتضا کند و یا غرض عقلائی مشروعی در این امر وجود داشته باشد.در هر حال، اگر مانعی ...
-
فضیلت و آداب و شرایط نماز جمعه چیست؟ و به چه صورت خوانده میشود؟
576724 نماز جمعه 1389/09/10در مورد جایگاه و فضیلتش نماز جمعه همین بس که سورهای از قرآن به نامش میباشد.نماز جمعه یک از عباداتی است که به جماعت خوانده میشود. این نماز دو خطبه دارد که با حمد و ثنای الهی شروع میشود و امام جمعه در این خطبهها باید مردم را به تقوای ...
-
اصول و فروع دین را نام برده و مختصراً توضیح دهید؟
559212 Laws and Jurisprudence 1387/09/23دسته بندی اصول دین و فروع دین به این شکلی که در میان ما متداول است از احادیث و روایات ائمه (ع) اخذ نشده است؛ بلکه دانشمندان علوم دینی معارف دینی را به این صورت دسته بندی کردند. تاریخ بحث ها در باره به نیمه دوم قرن اول هجری باز ...
-
آیا ارتباط انسان با جن ممکن است؟
559033 جن 1386/02/01قرآن مجید وجود جن را تصدیق کرده و ویژگیهای زیر را برای او برمیشمارد:جن موجودی است که از آتش آفریده شد، بر خلاف انسان که از خاک آفریده شده است.[1]دارای علم، ادراک، تشخیص حق از باطل و قدرت منطق و استدلال ...
- اعیان ثابته