جستجوی پیشرفته
بازدید
6708
آخرین بروزرسانی: 1395/11/04
خلاصه پرسش
چرا در دعاهایی؛ مانند دعای شب قدر، «بمحمد» و «بعلی» را بدون الف و لام خوانده، ولی «بالحسن» و «بالحسین» را با الف و لام؟!
پرسش
چرا در اعمال قرآن به سر گرفتن در شب‌های قدر، عبارات «بمحمد و بعلی»، با تنوین، ولی «بالحسن و بالحسین»، حرف تعریف «ال» می‌گیرند؟
پاسخ اجمالی
حرف «ال» در زبان عربی، کاربردها و آثار مختلفی دارد. این کلمه به سه وجه استعمال می‌شود:
1. اسم موصول: بر سر اسم فاعل و مفعول داخل می‌شود.
2. حرف تعریف: بر سر اسم نکره وارد شده و آن‌را معرفه می‌کند. «ال» تعریف، خود بر چند قسم است:
عهدی: قبلاً در کلام ذکر شده و مخاطب با آن آشنا شده(عهد ذکری) و یا بدون این‌که در کلام ذکر شود، مخاطب از طریق دیگری نسبت به آن آشنایی داشته است(عهد ذهنی).
جنسی: که یا برای استغراق افراد است (یعنی بیان این مطلب که همه افراد یک جنس را مد نظر دارد)؛ مانند: «وَ خُلِقَ الْإِنْسَان ضَعِیفاً» و یا برای استغراق در خصوصیت‌های افراد است؛ مانند «زید الرجل علماً».
3. زائده: که بر دو قسم است:
لازمه: مانند «ال» موجود در اسم‌های موصول؛ مانند «اللتی».
غیر لازمه: که بر برخی از اسم‌های عَلَم وارد شده و به نوعی تنها حالت تزیینی دارند؛ مانند «الحارث»، «الحسن» و «الحسین». نکته مهم این است که وارد شدن «ال» بر سر اسم عَلَم، سماعی است؛ یعنی متوقف بر استعمال عرب است و قاعده‌مند نیست.[1] به این دلیل که عرب‌زبان‌ها نام‌های «حسن» و «حسین» را به همراه «ال» نیز استفاده کرده‌اند، می‌توان نام این دو امام را با «ال» ذکر کرد و چون نام‌های مبارک «محمد» و «علی» در زبان عرب با الف و لام نیامده، ما هم نمی‌توانیم «ال» را به آنها اضافه کنیم.
قابل ذکر است که برای «ال» تقسیمات بیشتری ذکر شده که برای جلوگیری از طولانی شدن کلام از ذکر آن خودداری می‌شود.
 

[1]. ابن هشام، عبدالله بن یوسف، مغنی اللبیب عن کتب الاعاریب، ص 71، دمشق، دارالفکر، چاپ ششم، 1985م.
نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

پرسش های اتفاقی

  • حد و مرز خوش‌اخلاقی و خوش‌رفتاری با دیگر انسان‌ها چیست؟
    7828 معصومین 1396/05/17
    قرآن کریم؛ سیره و روش پیامبر(ص) و پیروانش را در حوزه اخلاق نیکو، چنین بیان می‌کند: «مُحَمَّدٌ رَسوُلُ اللهِ وَ الَّذینَ مَعَهُ اَشِدّاءُ عَلَی الْکُفّارِ رُحَماءُ بَیْنَهُمْ...»؛[1] محمّد(ص) فرستاده خدا است و کسانى که با او هستند در برابر کفّار سرسخت و شدید، و ...
  • انواع مکاشفه چیست؟
    56716 Practical 1390/06/06
    با تجلی انوار ربوبی در قلب و در مشاعر باطنی و ظاهری، ابواب مشاهدات و مکاشفات به روی انسان باز می شود. به اندازه تجلی انوار و به تناسب برخورداری از قلب و مشاعر از این انوار مشاهدات و مکاشفات ...
  • حکم نگاه به زن نامحرم چیست؟
    37140 نگاه،سخن، لمس 1386/04/03
    امام خمینی(ره) درباره‌ی نگاه به زنان مسلمان فرمود: "نگاه کردن مرد به بدن زن نامحرم چه با قصد لذّت و چه بدون آن حرام است. و نگاه کردن به صورت و دست‌ها، اگر به قصد لذّت باشد حرام است، ولى اگر بدون قصد لذت باشد مانعى ندارد. ...
  • اگر کسی لباسش نجس شده و پس از بررسی علائم آن را نبیند، و بعد از چند روز متوجه شود حکمش چیست؟
    27741 Laws and Jurisprudence 1389/11/17
    پاک بودن لباس برای نماز و هر عملی که شرط صحّت آن، طهارت و پاکی است، لازم و واجب است، ودر غیر آن، اگر چه طهارت واجب نیست ولی جهت نظافت و پاکیزگی بهتر است که لباس انسان تمیز و پاکیزه باشد. در ادامه به سؤالات شما با فرض ...
  • راه ملاقات با امام زمان(عج) و دیدن چهرۀ زیبای ایشان چیست؟
    161599 ملاقات با مهدی 1386/08/14
    در بین زیارات و ادعیۀ معتبر دعاهایی وجود دارد که با آنها درخواست زیارت و دیدن چهرۀ زیبای امام زمان(عج) شده است. در فرازی از دعای عهد می‌خوانیم: "اللَّهُمَّ أَرِنِی الطَّلْعَةَ الرَّشِیدَةَ وَ الْغُرَّةَ الْحَمِیدَةَ وَ اکْحُلْ نَاظِرِی بِنَظْرَةٍ مِنِّی إِلَیْهِ ..."؛ یعنی پروردگارا چهرۀ زیبا و صورت ...
  • شکل ظاهری یأجوج و مأجوج چگونه بوده است؟ و آیا انسان‌‌های قدکوتاه با یأجوج و مأجوج رابطه‌‌ای دارند؟
    43933 یأجوج و مأجوج 1392/06/03
    از جمله کسانی که در قرآن کریم از آنها یاد شده،[1] یأجوج و مأجوج هستند. «یأجوج» و «مأجوج»، در مورد خلقت و توصیف آنها، روایات و نظریاتی در منابع روایی و تفسیری نقل و بیان شده است: 1. شیخ صدوق(ره) به نقل از عبد ...
  • اگر خانمی در معرض تجاوز بود و هیچ راه فراری پیدا نکرد، آیا برای حفظ عفت خود می‌تواند دست به خودکشی بزند؟
    30989 روابط نامشروع 1397/01/29
    خودکشی در هیچ شرایطی جایز نیست، هر چند آبروی وی در خطر باشد. در فرض مزبور اگر امکان داشته باشد و زن مانعی از ازدواج با مرد متجاوز نداشته باشد (یعنی همسر نداشته و در عدّه‌ی طلاق یا وفات نمی‌باشد)، خود را – و لو به طور موقت ...
  • اصطلاحات عرفانی «شریعت»، «طریقت» و «حقیقت» به چه معنا است؟
    30215 عرفان عملی و اخلاق 1391/10/27
    اهل عرفان انسان را موجودى می‌دانند که با قدم سیر و سلوک به اصلى که از آن‌جا آمده است باز می‌گردد و دورى و فاصله با ذات حق از بین رفته و در بساط قرب، از خود فانى و به او باقى می‌گردد. بنابراین، سیر و سلوک عرفانى، ...
  • جابربن افلح کیست؟
    7663 تاريخ بزرگان 1387/09/18
    جابر بن افلح اسماعیلی از منجمین اسپانیایی در قرن پنجم وششم و صاحب کتاب "کتاب الحیاة فی اصلاح المجسطی" است، او احتمالا در سِویل (اشبیلیه) به دنیا آمده؛ زیرا برخی مؤلفان، به خصوص موسی بن میمون (529 ـ600) که به گفته خودش با پسر جابر آشنا بوده است و بطروجی، او ...
  • اگر خانمی مهریه‌اش را ببخشد، آیا می‌تواند دوباره آن را مطالبه کند؟
    25120 مهریه 1392/04/26
    در صورتی که مهریه به ذمه شوهر بوده و زن آن را بخشیده است، حتی اگر از لحاظ قانونی قدرت بر مطالبه داشته باشد، از لحاظ شرعی حق مطالبه نخواهد داشت. البته برخی از فقها[1] معتقدند که اگر بخشش مهریه با این پیش­فرض بوده ...

پربازدیدترین ها