اصطلاحات و مدخل ها (گروه اصطلاح:سرفصلهای قرآنی)
-
آل عمران
2409 سرفصلهای قرآنی
«آل عمران»، اصطلاحی قرآنی است که تنها یکبار و در کنار آل ابراهیم آمده است: «إِنَّ اللَّهَ اصْطَفى آدَمَ وَ نُوحاً وَ آلَ إِبْراهيمَ وَ آلَ عِمْرانَ عَلَى الْعالَمينَ»؛ خدا آدم و نوح و خاندان ابرا
-
استدراج، املاء، امهال (مهلتدادن)
5898 سرفصلهای قرآنی
«استدراج»، عبارت از آن است كه شخص به تدريج و مرحله به مرحله گرفتار شود، بدون آنکه خودش متوجه این انحطاط شود. يكى از سنتهاى الهى در مقابلهی با بدكاران استدراج است. بدين معنا كه آن
-
اعتکاف
3186 اصطلاحات فقهی - اصولی
«اعتکاف» در لغت به معنای اقامت کردن و ماندن در جایی و ملازم بودن با چیزی است که میتواند در مسیری مثبت و یا منفی مورد استفاده قرار گیرد. در شرع مقدس اسلام، اعتکاف به معنای اقامت در مکانی مقدس به م
-
افق اعلی
1183 سرفصلهای قرآنی
«افق اعلى» اصطلاحی قرآنی است که تنها یکبار در سوره نجم آمده، و بر اساس برخی تفاسیر، منظور از آن، افق مشرق است.
میگويند: جبرئيل هميشه به صورت انسان بر پیامبر(ص) نازل میشد، حضرت از او خوا
-
افق مبین
1213 سرفصلهای قرآنی
«افق مبین» اصطلاحی قرآنی است که تنها یکبار در سوره تکویر آمده است.كلمه «افق مبين» (افق روشن) به معناى ناحيهی ظاهر و آشکار است. از آنجا که جبرئیل امین(ع) هنگام ابلاغ وحی معمولاً به صورت انسانى خو
-
امّی، أمیین
1852 سرفصلهای قرآنی
واژه «امی» اصطلاح قرآنی است که به عنوان یک ویژگی برای پیامبر اسلام(ص) ذکر شده، و اصطلاح «امیین» نیز صفتی برای مردم جزیرة العرب میباشد.
امی به کسی گفته میشود که خواندن و نوشتن را نیاموخته
-
ایثار
3912 سرفصلهای قرآنی
ایثار به معنای ترجیح و برتری دادن چیزی بر چیز دیگر است که گاه مانند آنچه از ایثار غذا توسط اهل بیت(ع) در قرآن آمده میتواند در جنبه مثبت بوده و گاه مانند ترجیح دنیا بر آخرت که در کلام خدا بدان اشار
-
بیت معمور (البیت المعمور، خانه آباد)
1745 سرفصلهای قرآنی
«بیت المعمور» به معنای خانهی آباد، اصطلاحی قرآنی است که در آیه 4 سورهی طور به آن اشاره شده است. اینکه منظور از آن چیست و چگونه خانهای است، مفسران میگویند:
بيت المعمور همان خانهی كعبه
-
تحدّی
4046 سرفصلهای قرآنی
«تحدّی» به معنای همآورد طلبیدن، و دعوت نمودن خصم به مبارزه و پیروزی بر دشمن است.
مراد از تحدی قرآن اين است كه قرآن، انسانها را به همآوردى خوانده و از آنان خواسته است، اگر میتوانند سوره
-
تحریف قرآن
4074 سرفصلهای قرآنی
از دیرباز، گفتوگوهای فراوانی میان مفسران، در زمینه «تحریف قرآن» وجود داشته و اکثریت دانشمندان شیعه و اهل سنت، معتقد به عدم تحریف قرآن بوده و هستند. البته تعداد اندکی از پیروان این دو گروه مهم اسل
-
تهمت (بهتان، افترا)
11309 سرفصلهای قرآنی
«افتراء» از ماده «فری» در لغت، به معنای دروغ بزرگی است که موجب تعجب شود. همچنین به معنای قذف به زنا نیز آمده است. افتراء در اصلاح به معنای از پیش خود بافتن، به دروغ به کسی چیزی نسبت دادن، و متهم س
-
ثواب (پاداش نیک)
5810 سرفصلهای قرآنی
واژه «ثواب» که بارها در قرآن کریم مورد استفاده قرار گرفته است، در لغت بیشتر به معنای پاداش نیک است. و در اصطلاح علم کلام به معنای نفعی است که همراه با تکریم و بزرگی باشد. به عبارت دیگر،«ثواب»؛ بیشت
-
جاهلیت
4581 سرفصلهای قرآنی
قرآن كريم از روزگار عرب قبل از اسلام که به ظهور اسلام منتهی شده است، به عنوان روزگار «جاهليت» یاد کرده است. بنابر این عنوان «روزگار جاهليّت» به مقطعى از تاريخ عرب(حدود دو قرن) پيش از ظهور اسلام و ب
-
حواریون
2830 سرفصلهای قرآنی
«حواریون» نام تعدادی از یاران خاص حضرت عیسی(ع) است. دربارۀ اینکه چرا آنان را حواریون نامیدهاند، مفسران احتمالاتی را مطرح کردهاند؛ مانند
-
خمر، شراب (مشروبات الکلی) ، مستی
9859 سرفصلهای قرآنی
گرچه «خمر» بیشتر در شراب تولیدشده از انگور مورد استفاده قرار میگیرد، اما در معنایی وسیعتر به هر مايع مست كنندهای خمر میگویند، خواه از انگور گرفته شده باشد، يا از كشمش، خرما، و يا هر چيز ديگر، ا
-
دعا ، دعوت
22882 سرفصلهای قرآنی
دعاء در لغت به معنای خواندن و یا درخواست است که میتواند در دعوت مردم به سوی خداوند و کار خیر و حتی در غیر ارتباطهای معنوی نیز مورد استفاده قرار گیرد، اما در آموزههای دینی، دعا و نيايش، عبادتی مع
-
سیناء (طور، سینین)
3645 سرفصلهای قرآنی
«سيناء» و یا «سینین» نام منطقهی وسیعی میباشد كه اکنون در کشور مصر واقع است؛ كوه معروفی در این سرزمین وجود دارد كه ميان سرزمین اصلی مصر و بندر ايله واقع شده که گفته میشود در آنجا بر شفقت، شفق
3304 سرفصلهای قرآنی«شَفَقَت» اصطلاحی اخلاقى است که عبارت از ملاطفت و مهربانی در حق دیگران؛ یعنی با رفتار مهربانانه با دیگران برخورد کردن میباشد.
شفقت در فقه در بابهاى اجتهاد و تقليد، طهارت، امر به معروف و
- شهید و شهادت
8359 سرفصلهای قرآنیواژه شهید، صیغه مبالغهای از ریشه «شهد» و به معنای «گواه بر هر چیز» میباشد. خدا در قرآن کریم بارها از این واژه به عنوان نام و صفتی برای خود یاد کرده است و در ضمن آن را مقامی برای برخی اولیای الهی
- صابئین
1473 سرفصلهای قرآنیریشه اصلی واژه «صابئین»، «صبو» است که معنای آن متمایل شدن و محبت داشتن است. این کلمه، از زبانهای عبری و سریانی گرفته شده است. صابئین کسانی هستند که در طلاق
6117 اصطلاحات فقهی - اصولیدر اصطلاح، به جدا شدن زن و شوهر از یکدیگر به وسیلۀ فسخ عقد ازدواج «طلاق» میگویند. طلاق از ایقاعات است؛ یعنی انشاء و ایجاد آن یک طرفه و از طرف مرد است و نیاز به رضایت و مداخله زن ندارد. بنابراین مر
- عقل (اندیشه)
16510 سرفصلهای قرآنی«عقل» و «اندیشه» در اصل همان خودآگاهی انسان است که ویژه انسانها بوده و حیوانات در عین داشتن شعور، فاقد عنصری به نام «من» و آگاهی از خود هستند. به بیان دیگر، عقل آن نور آگاهی است که به تمامی ارکان
- غیبت (بدگویی)
4753 سرفصلهای قرآنی«غیبت» عبارت است از: سخن گفتن پشت سر دیگران به گونهای که غیبت شونده راضی و خشنود نباشد. در تعالیم قرآن از غيبت كردن تعبیر به خوردن گوشت مردهی برادر مؤمن شده است. و در روايات غيبت كننده منفورترين
- قرآن
14924 سرفصلهای قرآنیخداوند همراه با برخی پیامبران الهی، کتابهای آسمانی را نیز نازل میکرد که افراد باایمان با استفاده از آنها به مسیر درست رهنمون شوند. کتابهایی چون تورات، قضا و قدر
8922 سرفصلهای قرآنی«قضا و قدر» یکی از مباحث کلامی است. «قضا» یعنی حکم، قطع و حتمیت. در نظام آفرینش، موجودات مادی از چندین راه ممکن است به وجود بیایند، به عنوان مثال اگر به خانه شما از چند کوچه راه باشد، ورود به خانه
- کشف و شهود، مکاشفه
7235 اصطلاحات عرفانیکشف در لغت، به معنای برداشتن پرده و حجاب از روی چیزى است؛ شهود نیز در لغت به معنای دیدن، معاینه و حضور است.
کشف و شهود یاهمان مکاشفه و مشاهده، از اصطلاحات کعبه
7743 سرفصلهای قرآنی«کعبه» ساختمانی در داخل «مسجد الحرام» است که در شهر «مکّه» قرار دارد.
بر اساس آيات قرآن، همچنين اسناد تاريخى در باب ساختن كعبه، این منطقه نمادى از بركات الاهى، هدايت بشر، و محل اجتماعی برا
- گناه (ذنب ، اثم، سیئه ، خطیئه ، عصیان و ...)
23748 سرفصلهای قرآنیمفهوم فارسی و کلی «گناه» در زبان عربی با واژههای متفاوتی بیان میشود.
به عبارتی، واژههایی مانند «ذنب»، «اثم»، «خطیئه»، «سیئه»، «عصیان» و ... که با مشتقات خود در مریم
10395 سرفصلهای قرآنیحضرت مریم(س) دختر عمران و مادر حضرت عیسی(ع)، یکی از بانوان بزرگ تاریخ، و بر اساس آیات قرآن بزرگترين شخصيت زن در زمان خود، و در کنار
- مستضعف، استضعاف
4171 سرفصلهای قرآنی«استضعاف» در لغت به معنای «ناتوان ديدن، ناتوان شمردن و تزریق حسّ ناتوانی در دیگران» است و «مستضعف» به معنای فردی است که او را ضعیف پنداشته و در ناتوانی نگه میدارند. در تعالیم دین
- ملکوت
3007 سرفصلهای قرآنیدر بارۀ معنای واژه «ملکوت» که در قرآن مورد استفاده قرار گرفته، گفته شده است:
الف) «ملكوت» مانند مُلك (بر وزن قفل
- نوم ، خواب ، رؤیا
10476 سرفصلهای قرآنی«نوم» ریشهای لغوی به معنای خواب است که قرآن کریم بارها مشتقات مختلف آن را مورد استفاده قرار داده و در مواردی خواب را به عنوان نعمتی الهی به بندگان خود اعلام میکند.
هنگام خواب و استراحت، ق
- وضو (ترتیبی ، ارتماسی ، جبیره)
25411 سرفصلهای قرآنیقبل از این که نمازگزار به خواندن نماز مشغول شود، واجب است عملی بنام وضو انجام دهد. وضو را میتوان به دو صورت انجام داد؛
الف: ترتیبی؛ که اینگونه انجام میشود:
- یتیم
5150 سرفصلهای قرآنیواژه «یتیم»؛ در لغت به معنای مفرد و یکتا از هر چیز است. و در اصطلاح به کودکی که پدرش مرده باشد، اطلاق میگردد.
در شرع مقدس اسلام نیز يتيم به كودكى گفته مىشود كه پدر خود را از دست داده و به
- یهود
پرسش های اتفاقی
-
آیا روایتی از معصومان وجود دارد که حتی یک شب را نباید بدون زن سپری کرد؟
18948 درایه الحدیث 1391/07/09در روایتی از امام صادق(ع) نقل شده است: مردی نزد پدرم امام باقر(ع) آمد. پدرم به او فرمود: آیا همسری برای خود برگزیدی؟ او پاسخ منفی داد. امام فرمود: دوست ندارم تمام دنیا در اختیارم باشد، اما حتی شبی را غیر متأهل باشم و سپس فرمود: دو ...
-
معنای صفات خبریه در خداوند به چه معنا است؟ و دیدگاه دانشمندان شیعی و سنی در اینباره چیست؟
13811 صفات ذاتیه 1392/11/20مقصود از صفات خبریه، اوصافى است که در آیات قرآن و روایات آمده و مستندى جز دلیل نقلی ندارد. از جمله این صفات میتوان به صفت «ید الله» و «عین الله» اشاره کرد. شیعه -به پیروى از اهل بیت(ع)- معتقد به تنزیه و ابطال تجسیم و تشبیه است. ...
-
خلاصهای از شخصیت شیخ احمد جزائری را ارائه نمایید؟
5361 تاريخ بزرگان 1396/08/13احمد بن إسماعیل بن عبد النبی بن سعید جزائری نجفی، یکی از مجتهدان و عالمان بزرگ شیعه امامیه است.[1] گزارشی درباره تاریخ تولد او وجود ندارد، اما تاریخ وفات او را 1151 هجری قمری دانستهاند.[2] برخی اساتید او عبارتاند از: ...
-
ویژگیهای خانه حضرت فاطمه زهرا(س) چه بود؟
17854 ویژگی ها و مناقب 1393/04/31از جمله ویژگیهای معنوی و مادی منزل حضرت فاطمه(س) میتوان به این امور اشاره کرد: اهدایى از سوی پیامبر خدا(ص)، محل نماز و عبادت پیامبر، محل رفت و آمد فرشتگان و سادگی و دوری از تجملات. ...
-
در نماز جماعت صف چگونه تشکیل می شود؟ آیا حرکت در نماز آن را باطل می کند؟
33470 Laws and Jurisprudence 1385/11/21درباره مسئله ای شما با آن برخورد کرده اید (تشکیل صف نمازجماعت)، در کتاب های فقهی آمده است: 1. مأموم نباید جلوتر از امام بایستد.[1] 2. مستحب است که مأموم، اگر یک نفر مرد است، در جانب راست امام[2] و ...
-
با توجه به روایتی که اعلام میکند جواب نامه مانند جواب سلام واجب است، آیا جوابدادن به نامهها، ایمیلها و پیامکها واجب خواهد بود؟
14795 گوناگون 1394/02/14از این روایت و نیز آیه 86 سوره نساء، تأکید بر پاسخدادن به نامهها (و پیامکها) برداشت میشود، و شاید نتوان وجوب (شرعی مصطلح) را از آن برداشت نمود. به ویژه اینکه حدیث مذکور، خبری واحد بوده و سیره متشرعه و مؤمنین نیز، بر وجوب(شرعی) پاسخدادن به نامه، دلالت ندارد.
-
ادله ایمان حضرت ابوطالب (ع) کدامند؟
16040 تاريخ بزرگان 1389/04/03از جمله شخصیت های اسلامی که در تاریخ مورد ظلم قرار گرفت، حضرت ابوطالب پدر بزرگوار امام علی (ع) است، این ظلم ها فقط به این دلیل است که وی پدر علی (ع) است. علی که دشمن درجه یک خط انحراف در میان مسلمانان مانند منافقین و.... بود. این گروه ...
-
دفن دختران نشانه بزرگواری است! آیا این عبارت، روایتی از پیامبر(ص) است؟!
10610 حدیث 1393/05/28تعبیر «دَفْنُ الْبَنَاتِ مِنَ الْمَکْرُمَاتِ»؛ دفن کردن دختران از بزرگواری است، در منابع معتبر به عنوان روایت نقل نشده و معدود کتابهایی نیز که به نقل آن پرداختهاند، سندی برایش ذکر نکردهاند. اگر این روایت را -بر فرض پذیرش- به این معنا بگیریم که زنده به گور کردن ...
-
موانع استجابت دعا کداماند؟
20705 حدیث 1394/06/24در احادیث برای استجابت دعا موانعی ذکر شده است که برخی از آنها عبارتاند از: گناه، استفاده از مال حرام، ستم کردن به مردم و کمک کردن به ستمکاران، نافرمانی از پدر و مادر و آزردن آنها. ...
-
چه افرادی و با چه کرداری به درجه خلیفة اللهی نائل میشوند؟
8831 تفسیر 1393/02/28خداوند متعال در آیاتی از قرآن کریم نکاتی را به صورت کلیدی برای پی بردن به پاسخ بیان فرموده است، مانند این آیه شریفه: «وَ جَعَلْنا مِنْهُمْ أَئِمَّةً یَهْدُونَ بِأَمْرِنا لَمَّا صَبَرُوا وَ کانُوا بِآیاتِنا یُوقِنُونَ»؛ و از آنها امامان و پیشوایانى قرار دادیم، که به فرمان ما ...
پربازدیدترین ها
-
تعداد فرزندان حضرت علی (ع)، و نام ایشان و نام مادران آنان چه بوده است؟
753497 معصومین 1387/06/05شیخ مفید در کتاب ارشاد تعداد آنها را 27 تن از دختر و پسر دانسته و پس از آن گفته است: عدهای از علمای شیعه گویند که فاطمه پس از وفات پیامبر (ص) جنینی که پیامبر او را محسن نامیده بود سقط کرد. بنابر قول این عده، فرزندان آن حضرت ...
-
معنای ذکر «لا حول ولا قوه الا بالله العلی العظیم» چیست و این ذکر چه آثار و برکاتی دارد؟
731731 حدیث 1396/06/14«لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ»؛ یعنی هیچ نیرو و توانى جز از سوى خداوند بلندمرتبه و بزرگ نیست. واژه «حول» در لغت به معنای حرکت و جنبش،[1] و «قوّة» به معنای استطاعت و توانایی است.[2] بنابر ...
-
آیا خداوند به نفرینی که از دل شکسته باشد، توجه می کند؟ یا فقط دعاهای مثبت را اجابت می کند؟
643910 Practical 1390/07/12نفرین در آموزه های دینی ما مسئله ای شناخته شده است، چنان که در آیات و روایات آمده است: "بریده باد هر دو دست ابو لهب"؛ "از نفرین مظلوم بترسید که نفرین مظلوم به آسمان می رود". و... . منتها همان گونه که دعا برای استجابت، نیازمند شرایط است، ...
-
حکم زنا با زن شوهردار چیست؟
643808 Laws and Jurisprudence 1387/05/23زنا خصوصا با زن شوهر دار یکی از گناهان بسیار زشت و بزرگ به شمار می آید ولی بزرگی خداوند و وسعت مهربانی او به حدی است، که اگر گنهکاری که مرتکب چنین عمل زشت و شنیعی شده واقعا از کردۀ خود پشیمان باشد و تصمیم جدی ...
-
عقیقه و احکام و شرایط آن چیست؟
639412 Practical 1391/02/11عقیقه عبارت است از: کشتن گوسفند یا هر حیوانی که صلاحیّت قربانی کردن داشته باشد، در روز هفتم ولادت فرزند، جهت حفظ فرزند از بلاها. پرداخت قیمت آن کفایت از عقیقه نمیکند. بهتر است عقیقه و فرزندی که برایش عقیقه میشود، از حیث جنسیت مساوی باشند، ولی ...
-
آیا کاشت ناخن مانع غسل و وضو است؟
577336 Laws and Jurisprudence 1387/12/04در غسل و وضو، باید آب به اعضای بدن برسد و ایجاد مانعی در بدن که رفع آن مشکل یا غیر ممکن است، جایز نیست، مگر در صورتی که ضرورتی آن را اقتضا کند و یا غرض عقلائی مشروعی در این امر وجود داشته باشد.در هر حال، اگر مانعی ...
-
فضیلت و آداب و شرایط نماز جمعه چیست؟ و به چه صورت خوانده میشود؟
576668 نماز جمعه 1389/09/10در مورد جایگاه و فضیلتش نماز جمعه همین بس که سورهای از قرآن به نامش میباشد.نماز جمعه یک از عباداتی است که به جماعت خوانده میشود. این نماز دو خطبه دارد که با حمد و ثنای الهی شروع میشود و امام جمعه در این خطبهها باید مردم را به تقوای ...
-
اصول و فروع دین را نام برده و مختصراً توضیح دهید؟
559051 Laws and Jurisprudence 1387/09/23دسته بندی اصول دین و فروع دین به این شکلی که در میان ما متداول است از احادیث و روایات ائمه (ع) اخذ نشده است؛ بلکه دانشمندان علوم دینی معارف دینی را به این صورت دسته بندی کردند. تاریخ بحث ها در باره به نیمه دوم قرن اول هجری باز ...
-
آیا ارتباط انسان با جن ممکن است؟
558902 جن 1386/02/01قرآن مجید وجود جن را تصدیق کرده و ویژگیهای زیر را برای او برمیشمارد:جن موجودی است که از آتش آفریده شد، بر خلاف انسان که از خاک آفریده شده است.[1]دارای علم، ادراک، تشخیص حق از باطل و قدرت منطق و استدلال ...
-
می خواهم دعا کنم همسرم در زندگی مطیع من باشد آیا در این زمینه دعایی از اهل بیت (ع) به ما رسیده است؟
545420 Practical 1389/02/22دعاها، لازم نیست حتماً به زبان عربى خوانده شوند؛ هرچند به عربی بهتر است، حتى دعا در نماز به زبان فارسى جایز است.نکته مهم تر این که انسان باید شرایط دیگر تأثیر گذاری دعا ...
- شهید و شهادت